"Müslümanlar hem bilime hem de islami ilime hâkim olmalı"

Hayatı boyunca bilginin peşinden koşan, bilime İslami bir çerçevede bakan ve akademik camiaya “bilginin İslamileştirilmesi” yolunda bir ufuk açan İsmail Raci Faruki 21 Ocak 1921’de Filistin’in Yafa şehrinde dünyaya geldi. İslami ilimler alanında ilk eğitimini dönemin büyük âlimlerinden olan babası Abdülhüda El Faruki’den alan Faruki orta öğretimini başarılı bir sınav sonucu ile girdiği Fransız Koleji olan Saint Joseph Koleji’nde tamamladı. Burada tanıştığı Felsefe bilimine merak salarak, 1936 yılında başladığı üniversite öğretimini, 1941 yılında Beyrut Amerikan Üniversitesinde Felsefe bölümünde tamamladı.

1945 yılında Celile valisi olarak göreve getirilen Faruki, valiliği sırasında Filistin topraklarında kurulması istenen İsrail Devleti’ne karşı büyük bir mücadele verir. 1948 yılında Filistin topraklarının işgal edilerek İsrail Devleti’nin kurulması sonucunda valilik görevini bırakır ve ABD’ye gider. 1949 yılında ABD’de bulunan Indiana ve 1951 yılında Harvard Üniversitelerinde felsefe alanında yüksek lisansını büyük bir başarı ile tamamlar. Yüksek lisansını tamamladıktan sonra 1952 yılında Indiana Üniversitesinde doktora eğitimine başlar. Doktora eğitimini tamamladıktan sonra Mısır’a gelerek El Ezher’de üç yıl şerri ilimler alanında eğitim aldı.

Eğitim hayatı boyunca Filistin davasından vazgeçmeyen Faruki, gençlik hareketlerinin içerisinde bulunarak Filistinlilerin her zaman haklarının savunucusu oldu. 1959 yılında tekrar ABD’ye dönerek Mc Gill Üniversitesinde Yahudilik ve Hıristiyanlık alanında derin araştırmalar yaptı. Araştırmalarının yanında bu üniversitede 1961 yılına kadar lisans öğrencilerine eğitim verdi. Ardından Pakistan’a giden Faruki burada İslam Araştırma Merkezinde iki yıl görev alarak büyük katkılarda bulundu. 1963 yılında ABD’de bulunan Müslüman öğrencilerin kurduğu Müslim Student Association yani Müslüman Öğrenciler Birliği’nde aktif olarak çalışıp buradaki öğrencilerin kültürel dayanışmalarını sağlayarak onlara, araştırmacı bir ruha sahip olmaları konusunda rehberlik etti.

1964 yılında Syracuse Üniversitesinde doçent olarak 4 yıl eğitim verdi. Doçent olarak çalışmasının yanında İslam araştırmaları programını başlattı. 1968 yılında burada ki görevinden ayrılarak Philadelphia Temple Üniversitesinde Din İlimleri Profesörü olarak göreve başladı. Bu görevle yetinmeyerek burada İslam araştırmaları bölümünü kurdu. Akademik çalışmalarını sürdürürken tanıştığı Lois Lamyâ ile evlendi.

1972 yılına gelindiğinde ABD’nde kurmak istediği İslam Üniversitesi çalışmalarının öncü ayağını oluşturacak, Müslüman Sosyal Bilim Adamları Derneği’ni kurar ve yaşamı boyunca bu derneğin başkanlığını sürdürür. Derneğin en önemli faaliyeti ABD’de bulunan Müslüman öğrencileri ve hocaları bir araya getirmesiydi. Burada bir araya gelen öğrenci ve hocalar ABD’de kurulacak İslami okul ve üniversitelerin çalışmasını yapmaktaydı. Bu çalışmalar ilerleyen yıllarda meyvesini vermiş ilk etapta Chicago’da Amerikan İslam Koleji ve 1981 yılında Uluslararası İslami Düşünce Enstitüsü kuruldu. Bu enstitü “bilginin İslamileştirilmesi” düşüncesi alanında derin araştırmalar yapmış ve yazın dünyasına birçok kitap ve makale vermiştir. Faruki’nin bu akıma çok büyük bir önem vermesi İslam dünyasının büyük bir ikilem içinde bulunmasıydı. Müslümanların bir yandan bilimin seçilerek dinin insanların kendi dünyasında yaşatılması inancı, diğer yandan dinin yaşamın merkezine alınıp bilimden yoksun olarak yaşamalarıydı. Faruki’ye göre İslam dünyasının bu ikilemden kurtulmasının tek bir yolu olabilirdi oda bilimi İslamlaştırmaktı. Müslümanlar hem bilime hem de İslami ilime hâkim olarak ikisi arasında bir sentez oluşturabilirdi.

Faruki bu çalışmalarının yanında asla vazgeçmediği ve sürekli mücadelesini verdiği Filistin davası hayatının merkezindeydi. Siyonizm karşıtı söylemleri, İsrail Devleti’nin hiçbir hukuki karşılığının olmadığı ve bir işgal devleti olması hasebiyle yıkılması gerektiğini her defasında vurgulamıştır. ABD’de İsrail lobisinin güçlü olması, lobiye ait resmi bülten olan Yakın Doğu Raporu tarafından İsrail’i yıkmak isteyen adam olarak gösterilmesi ve Habrew Üniversitesi’nde yapılan bir konferansta onun fikirleri tartışılmış ve İsrail için tehlikeli bir düşman olarak ilan edilmişti.

ABD’de bulunan Yahudileri Müdafaa Derneği başkanının bir gazetede ismini vermeden “Ünlü Filistinli Amerikan Profesörün susturulması” planından bahsetmesi Faruki’yi hedef tahtasına koymuştu. 27 Mayıs 1986 yılında evlerinde eşiyle birlikte bir sahur vakti bıçaklı bir saldırıya uğrayarak şehit edildiler. O yaptığı çalışmalarla evrensel bir şahsiyet olduğunu Pakistan, Güney Afrika, Hindistan, Malezya, Libya, Suudi Arabistan, Mısır ve ABD’de birçok üniversitede ve İslami araştırma kurumlarına yaptığı danışmanlık, verdiği konferanslarla ve katkıda bulunduğu akademik çalışmalar ile göstermiştir. 65 yıllık yaşamına Filistin davasını, öğrenci çalışmalarını, 25 kitap ve yüzlerce makale sığdıran Faruki, bu kadar birikimi elde etmek için acaba kaç “KİTAP” okumuştur?