İmam Gazalinin hayatını araştırıp okurken şöyle bir bilgiye ulaştım, dönemin alimlerinin dizinden ve meclislerinden ayrılmayan babası yine bir gün bulunduğu bir sohbette sohbet hocasının söylediklerinden çok etkilenerek göz yaşları içerisinde Rabbinden alim olacak bir evlat ister. Bu dua 1058 yılında kabul olur ve İmam Gazali günümüzde İran sınırları içerisinde bulunan Horasan’ın Tus şehrinde doğar.

Eğitim hayatına doğduğu Tus şehrinde Ahmed bin Muhammed er-Razikani’n bulunduğu medresede başlamıştır. İslami ilimlerde temel eğitimini Tus şehrinde tamamladıktan sonra tahsilinde daha da derinleşmek için Cürcan şehrine giderek eğitimine bir süre burada devam etmiştir. Daha sonra dönemin en ünlü medresesi Nişabur Nizamiye Medresesi’nde 28 yaşına kadar eğitim almıştır. Aldığı eğitimler neticesinde itikadi düşünce olarak Ebû’l Hasan El Eş’ariden etkilenen Gazali ameli görüş olarak da İmam Şafii’den etkilenmiştir. Büyük Selçuklu Devleti’nin veziri Nizamülmülk’ü, dönemin alimlerinin de bulunduğu bir mecliste ilmi ile etkileyerek 1091 yılında Nizamiye Medresesine Baş Müderris olarak tayin edilir. Bu görevinde gösterdiği gayret ve ilmiyle kısa sürede saygınlık kazandı.

Yaşadığı dönemde İslam aleminde yaşanan fikri ve siyasi karmaşanın yanında batı felsefesinin de etkisiyle ortaya çıkan Batınilik akımına ve batı felsefesine karşı verdiği amansız mücadele ve ortaya koyduğu ilmi hakikatler sayesinde, batı felsefesinin İslam alemi içinde yaygınlaşmasına izin vermedi. Bu dönemde insanların hakikat arayışları ilgisini çekmiş ve insanları hakikati aramada felsefeciler, kelamcılar, sûfiler ve batıniler olarak dört gruba ayırmıştır. İmam Gazali’ye göre sufilerin görüşleri dışında kalan görüşler Ehl’i Sünnet itikadının ya dışındaydı ya da görüşleri ile zarar veriyordu. Gazali bu dört grup insan içerisinde Ehl-i Sünnet itikadının dışında kalan grupların görüşlerine reddiyeler yazarak mücadele etmiştir.

Gazali hakikati bulmanın yolunun Sufizm’den geçtiğine inanarak bu alana yönelmiştir. Doğduğu Tus şehrinde yaptırdığı Tekke’de öğrencileri ile birlikte Sufi bir yaşam sürerek öğrencilerine hakikati bu yol ile anlattı. Gazali’nin öğrencilik yıllarında geçirdiği ruhsal bunalım onun tasavvufa yönelmesinde etkili olmuştur. Sufizm kavramını şeriat yasaları ile birleştirerek tasavvufu teorik olarak eserlerinde açıklamıştır. Ona göre tasavvuf insanın manevi hastalıklarından kurtulması için önemli bir etkendi.

İmam Gazali’nin yaşadığı dönemde dünya siyasetinde de önemli gelişmeler yaşanmaktaydı. Abbasiler ve Endülüs Emevi Devleti gerilerken Büyük Selçuklu Devleti sınırlarını genişletiyordu. Sınırlarını genişleten Büyük Selçuklu Devleti İslam alemi için önemli yerler edecek günümüz üniversitelerine denk olan medreseler açıyordu. İlk haçlı seferleri yine Gazali’nin yaşadığı dönemde yapılmış önce Antakya kuşatılmış ve kısa bir süre sonra da Kudüs işgal edilmişti. Edebiyat dünyasında tanınan şair Ömer Hayyam ve Haşhaşiler olarak nam salan İslam düşmanı grubun lideri Hassan Sabbah da İmam Gazali’nin döneminde yaşamıştır. 

İmam Gazali yaşamı boyunca risale ve reddiyeler ile birlikte 500 eser yazmıştır. Bu eserlerin günümüze kadar 75 tanesi ulaşmıştır. En önemli ve en çok okunan eseri İhya-u Ulumi’d Din’dir. Bunun yanında birçok eseri batı dillerine çevrilmiştir. Eyyühe’l Veled adlı eseri 1951 yılında UNESCO tarafından İngilizce, Fransızca ve İspanyolca’ya tercüme edilmiştir. Batı dillerinde Algazel olarak bilinen İmam Gazali 1111 yılında doğduğu şehir olan Tus’ta vefat etmiştir.